#02 Demony wodne. Rusałki, wiły, boginki [reupload]

Ostatnio opowiadałem o topielcach, wodnikach oraz innych wariacjach tych wodnych demonów, z których przynajmniej jednego miałem okazję spotkać na własne oczy w Bieszczadach. Dzisiaj wyjdę z głębin jezior i stawów aby skupić się na demonach zamieszkujących brzegi zbiorników wodnych.

Literatura:
Baranowski B., W kręgu upiorów i wilkołaków, Łódź 1981
Moszyński K., Kultura Ludowa Słowian, cz. II – Kultura duchowa, Kraków 1934
Pełka L., Polska demonologia Ludowa, Warszawa 1987

#01 Demony wodne. Topielce [reupload]

Życie naszych przodków nie należało do najłatwiejszych. Otoczeni z każdej strony przez złośliwe, bezlitosne i krwiożercze demony często musieli odczuwać lęk przed tym co przyniesie najbliższa przyszłość. W polu mogła ich zadusić południca, w lasach i bagnach grasowały biesy i czarty, po zmroku dzieci płakały przez nocnice, bezkost wysysał krew z wszystkiego co żyje, a nawet niewinna libacja w gronie rodziny i przyjaciół mogła skończyć się wizytą upierdliwego gnieciucha. A to tylko skromny wycinek potencjalnych zagrożeń. Nie opowiadałem jeszcze o demonach żyjących w zbiornikach wodnych, które bardzo chętnie przygarniały żyjących do swego królestwa. Najlepiej na stałe. Zapraszam do świata topielców i wodników.

Literatura:
Baranowski B., W kręgu upiorów i wilkołaków, Łódź 1981
Moszyński K., Kultura Ludowa Słowian, cz. II – Kultura duchowa, Kraków 1934
Pełka L., Polska demonologia Ludowa, Warszawa 1987

#43 Baba Jaga

Babę Jagę pamiętają prawdopodobnie wszyscy z nas jako jedną z postaci jakie licznie zaludniały świat bajek i dobranocek. W słowiańskim folklorze przetrwała jako mądra, sprytna, stara i odrażająca wiedźma, najczęściej trudniąca się działalnością z pogranicza zielarstwa, czarnej magii i dręczenia małych dzieci. Tradycja chciałaby widzieć ją mieszkającą w leśnej gęstwinie w domku na kurzej stopce otoczonym płotem z ludzkich kości i leśnymi zwierzętami żyjącymi w bliskiej komitywie z bądź co bądź odpychającą staruszką. Baba Jaga jest znana na całej Słowiańszczyźnie chociaż niejednokrotnie pod innymi imionami, wykazuje także liczne podobieństwa do innych postaci z wierzeń ludów germańskich, węgierskich czy nawet mongolskich. Najczęściej spotyka się ją jednak na wschodzie Europy, gdzie w folklorze Rosji, Ukrainy i Białorusi do dzisiaj zajmuje jedno z czołowych miejsc.

Opracowanie i narracja – Michał Kuźniar.

Źródła:
“Baba Jaga – Tajemnicza postać słowiańskiego folkloru” – Andreas Johns
“Od matriarchatu do patriarchatu” – Zygmunt Krzak
“Morfologia bajki magicznej” – Władimir Propp

Subskrybuj i komentuj na YouTube Patroni: Mateusz, Jagoda, Piotr B., Piotr A., Damian, Bartosz, Aleksandra, Krzysztof, Sebastian, Kasia, Paweł, Apolonia, Róża, Maciej, Przemek, Rafał, Michał, Iga, Maczka, Łukasz, Marcin, Agnieszka, Arkadiusz, Filip, Piotr W., Andrzej, Agata, Anna, Mateusz, Krzysztof, Barbara, Miłosz, Jakub, Maciej, Patrycja, Konrad, Ola, Norbert, Bartek, Dawid.

#27 Upadek Arkony i Świętowita

W poprzednim odcinku opowiadałem wam o Rugii, Ranach oraz kulcie Świętowita w kącinie arkońskiej. Dzisiaj skupię się na historii wydarzeń, które doprowadziły do upadku Arkony oraz ostatecznej utraty niezależności przez Ranów. Spirala nieustających wojen i najazdów odwetowych w jakie wciągnięci zostali w XII wieku, w znacznej mierze na własne życzenie mieszkańcy Rugii stała się gwoździem do trumny ich małego państwa.

Subskrybuj i komentuj na YouTube

Patroni: Przemek, Rafał, Pukka, Michał, Jakub, Iga, Maczka, Łukasz, Marcin, Agnieszka, Ada, Filip, Karolina, Piotr, Michał M., Andrzej, Agata, Anna, Mateusz, Maciej

#23 Źródła pisane. Teksty greckie, islandzkie, czeskie i arabskie

W niemal wszystkich odcinkach powoływałem się na jakieś źródła pisane pochodzące z interesującej nas epoki, w przypadku odtwarzania wierzeń przedchrześcijańskich najwartościowsze materiały pochodzić będą z wczesnego średniowiecza. Przez wczesne średniowiecze rozumiemy okres od V do XI wieku, czyli czas gdy wiele ludów zamieszkujących kontynent europejski ciągle praktykowało tradycyjne wierzenia, często niezmącone w istotnym stopniu późniejszymi monoteistycznymi naleciałościami. W XI wieku mapa Europy nabiera kształtów a na jej powierzchni pojawiły się państwa, które przetrwają kolejne setki lat. Wprawdzie granice ciągle będą ulegać istotnym zmianom, nie będą one już jednak tak gwałtowne jak w tym okresie, który ciągle i często na wyrost zwie się Wiekami Ciemnymi.

Patroni: Piotr, Ada, Agnieszka, Anna, Agata, Mateusz, Andrzej, Igor, Iza, Filip

Subskrybuj i komentuj na YouTube

Chciałbym was zaprosić do odsłuchania czegoś specjalnego. W ostatnich tygodniach przygotowałem dla EmpikGo specjalną serię składającą się z ośmiu odcinków skupiających się na wierzeniach naszych przodków. Będę w nich opowiadał głównie o polskich diabłach, smokach i czarownicach, ale znajdzie się tam też trochę miejsca dla innych postaci tak popularnych w słowiańskim folklorze, o których nie mówiłem jeszcze w moim podcaście. Wszystkie materiały jakie znajdziecie w Słowiańskich Demonach na EmpikGo są więc nowe bądź stanowią bardzo obszerne rozwinięcie treści podejmowanych przeze mnie w podcaście.

Z okazji premiery podcastu mam dla Was specjalny kod, który daje Wam 30 dni darmowego słuchania i czytania w aplikacji Empik Go. Z kodem demony30 posłuchacie dedykowanej serii „Słowiańskich Demonów” bezpłatnie (i nie tylko). Wszystkie osiem odcinków można odsłuchać już teraz w aplikacji.

Kod możecie aktywować do 15.06. na stronie empik.com/gofree. Kod wyłącznie dla nowych użytkowników. Nie wymaga podpięcia karty, więc po okresie próbnym można zrezygnować bez ponoszenia żadnych kosztów.

Zapraszam!

#22 Słońce i Ogień. Swaróg, Swarożyc, Dadźbóg, Radogost

Słońce towarzyszyło ludziom od zawsze pod postacią życiodajnej, ognistej tarczy wiszącej na nieboskłonie. Było niezbędne do życia, a jego znaczenie jeszcze wzrosło wraz z pojawieniem się kultur opartych na rolnictwie i uprawie ziemi. Nic więc dziwnego, że to majestatyczne ciało niebieskie prędko stało się bohaterem niezliczonych mitów oraz wierzeń wszystkich ludów grzejących się w jego promieniach.

Subskrybuj i komentuj na YouTube

Patroni: Piotr, Ada, Anna, Maczka, Agata, Mateusz, Andrzej, Igor, Iza, Filip

Chciałbym was zaprosić do odsłuchania czegoś specjalnego. W ostatnich tygodniach przygotowałem dla EmpikGo specjalną serię składającą się z ośmiu odcinków skupiających się na wierzeniach naszych przodków. Będę w nich opowiadał głównie o polskich diabłach, smokach i czarownicach, ale znajdzie się tam też trochę miejsca dla innych postaci tak popularnych w słowiańskim folklorze, o których nie mówiłem jeszcze w moim podcaście. Wszystkie materiały jakie znajdziecie w Słowiańskich Demonach na EmpikGo są więc nowe bądź stanowią bardzo obszerne rozwinięcie treści podejmowanych przeze mnie w podcaście.

Z okazji premiery podcastu mam dla Was specjalny kod, który daje Wam 30 dni darmowego słuchania i czytania w aplikacji Empik Go. Z kodem demony30 posłuchacie dedykowanej serii „Słowiańskich Demonów” bezpłatnie (i nie tylko). Pierwsze 5 odcinków można odsłuchać już teraz w aplikacji. Kolejne będą ukazywać się w każdy poniedziałek do 7 czerwca.

Kod możecie aktywować do 15.06. na stronie empik.com/gofree. Kod wyłącznie dla nowych użytkowników. Nie wymaga podpięcia karty, więc po okresie próbnym można zrezygnować bez ponoszenia żadnych kosztów.

Zapraszam!